Congestie: landelijk probleem met regionale verschillen

Westland Infra Netbeheer heeft eind 2022 een vooraankondiging structurele congestie voor teruglevering gedaan. Dit betekent dat onze klanten niet zomaar over alle capaciteit kunnen beschikken die zij willen. We vertellen graag meer over de uitdagingen in ons energienet en de status van congestie in onze regio.

Wat is congestie?
Congestie betekent een tekort aan transportcapaciteit voor verbruik en/of teruglevering op het elektriciteitsnet. Bij congestie kan niet iedereen zomaar over alle capaciteit beschikkendie gewenst is. De technische mogelijkheden van het net zijn dan bereikt. Als het net langdurig overbelast wordt, vergroot dat de kans op storingen.

In Nederland hebben veel regio’s congestie. Dat is goed te zien op de capaciteitskaart van branchevereniging Netbeheer Nederland.

Deze capaciteitsproblemen ontstaan doordat de vraag en het aanbod van energie, en in het bijzonder elektriciteit, enorm snel gestegen zijn. De inpassing van o.a. duurzame opwekkers en de elektrificatie is afgelopen jaren veel sneller gegaan dan verwacht. De netbeheerders konden deze netten, door schaarste aan bijvoorbeeld personeel, ruimte en materialen, niet snel genoeg verzwaren.Ook een aantal van onze klanten in Westland en Midden-Delfland heeft te maken met de grenzen van de mogelijkheden op ons net. Deze klanten kunnen op dit moment niet zomaar over meer dan de afgesproken capaciteit beschikken. We hebben het dan voornamelijk over het vermogen om energie terug te leveren. 

Landelijke verschillen
Er zijn in Nederland grote verschillen in congestie. Meer gebieden gaan ‘op slot’. Energiebeschikbaarheid staat onder druk, in het bijzonder voor nieuwe aansluitingen of uitbreidingen van bestaande capaciteiten. 
Op de capaciteitskaart is goed te zien dat er ook nog regio’s zijn waar wel capaciteit beschikbaar is. De verwachting is dat de kaart de komende tijd verder rood kleurt. Alle netbeheerders zijn sterk aan het opschalen en bouwen zoveel mogelijk infrastructuur bij. Maar dat is niet genoeg. De uitvoering moet sneller. Dat kan alleen door samen - netbeheerders, aannemers, opdrachtgevers en (mede)overheden – planmatiger te werken, met het vizier gericht op de opbouw van het energiesysteem. De uitvoering wordt hierdoor logischer en gaat sneller. De netbeheerders hebben hier dan ook onlangs aandacht voor gevraagd bij de Tweede Kamer.
 

Status en dynamiek in onze regio
Op de kaart is goed te zien dat in de regio Westland en Midden-Delfland op dit moment weinig capaciteitsproblemen zijn. Toch hebben wij bijna 1,5 jaar geleden een vooraankondiging structurele congestie gedaan, omdat er signalen waren dat onze netten zwaarder dan anders belast zouden worden.

We overschrijden periodiek de toelaatbare capaciteit van ons net ten aanzien van teruglevering. Dit komt voornamelijk door bedrijven die op hetzelfde moment veel vermogen terugleveren. Hierdoor ontstaat overbelasting en wordt de kans op storingen groter. Om te voorkomen dat grootschalige uitval ontstaat, hanteren we een wachtlijst voor aanvragen met betrekking tot teruglevering van grootverbruikers (meer dan 3x80A). Er is nog geen congestie in onze regio op afname.

Wachtlijst
Inmiddels hebben we een wachtlijst, waarop momenteel 150 klanten totaal 90 MW aan terugleververmogen vragen. Daarom moeten sommige klanten wachten op een aansluiting of meer capaciteit. Andere klanten houden wij strikter dan ooit aan de afgesproken afname- en teruglevermogens om zo grootschalige storingen te voorkomen en alle andere klanten de afgesproken capaciteit te kunnen bieden. Op die manier werken we zo eerlijk mogelijk om iedereen van het energienet gebruik te kunnen laten maken.

Op de wachtlijst in Nederland staan 9.400 klanten die meer willen verbruiken en 10.000 klanten die energie willen terugleveren, maar dat nu niet kunnen door congestie (peildatum februari 2024). 

Geen congestie op afname
We hebben in de regio Westland en Midden-Delfland een hoog gedimensioneerd energienet. Schaalvergroting van de tuinbouw en de inpassing van WKK’s leidden 15 jaar geleden tot heel veel vraag naar grote vermogens. Ook voor teruglevering. Sinds die tijd hebben we een kwalitatief hoogwaardig energienet geleverd: ons net is opgebouwd uit ringen met bekabeling die geschikt is voor 10.000 Volt (10 kV) en 20.000 Volt (kV). De regio is letterlijk op de schop gegaan, doordat al die dikkere kabels in de grond zijn gelegd. Dat net zorgt er nu ook voor dat veel klanten gewoon gebruik kunnen maken van hun energie-aansluitingen en er dus geen congestie is op afname. Nog niet. Want we sluiten niet uit dat de elektrificering ook in onze regio straks sneller gaat dan de snelheid dat wij onze netten kunnen aanpassen. We willen dat moment uiteraard zo lang mogelijk uitstellen of zelfs helemaal voorkomen. 

Woningbouw en verduurzaming in woonwijken gaan door
We hebben consumenten altijd kunnen aansluiten op onze energienetten. Dit is belangrijk, zodat ook de nieuwbouw van woningen niet verder vertraagt. De verduurzaming in woonwijken (zonder gas met veel vraag naar elektriciteit met elektrische kookstellen, warmtepompen en teruglevering met zonnepanelen) gaat dus door.
Toch moeten we slimme oplossingen in ons net integreren om het spanningsniveau te garanderen. De spanning in het net gaat namelijk veranderen als er op sommige momenten heel veel wordt teruggeleverd en nauwelijks wordt afgenomen, bijvoorbeeld op zonnige werkdagen. Als het spanningsniveau te veel verandert, kan apparatuur in storing gaan en minder goed werken.

Wij blijven investeren om aan de toekomstige vraag en aanbod van energie te voldoen. Dat betekent concreet dat we meer en/of dikkere/zwaardere kabels in de grond leggen, transformatorstations in wijken plaatsen of uitbreiden en investeren in koppelpunten met het landelijke hoogspanningsnet.

Personeel tot vergunningen: de hele keten moet op de schop
Het uitvoeren van deze plannen duurt jaren. We zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van technische mensen, materiaal en leveranciers. En ook van vergunningen, afstemming met andere partijen met kabels en leidingen in de grond, overheden als gemeentes, provincies en waterschappen en werkzaamheden in de openbare omgeving. Maar we blijven keihard werken om onze infrastructuur uit te breiden om aan de toenemende vraag en aanbod naar elektriciteit te kunnen blijven voldoen.

Netbeheerders in transitie
Wat de landelijke en regionale netbeheerders beseffen, is dat het anders moet dan het altijd is gegaan. Een versnelling is nodig om de capaciteitskaart niet helemaal rood te laten kleuren. We staan voor gigantische opgaven rondom het aansluiten van bedrijven en duurzame opwekkers, de elektrificatie in de bebouwde omgeving en heel veel nieuwe woningen. Dat vergt een andere aanpak dan wij gewend zijn en daar passen ook andere oplossingen en standaarden bij. Denk dan aan regelbare installaties om vraag en aanbod continu op elkaar aan te laten sluiten. Maar ook andere contractvormen, bijpassende tarifering en intensieve samenwerking met bedrijven. 

Een goed voorbeeld is hoe we samen met ondernemers op bedrijventerrein Honderdland nadenken over hoe we optimaal de beschikbare middelen kunnen inzetten om congestie te voorkomen. We horen het graag als ondernemers hiervoor mogelijkheden met ons willen verkennen.

Zo blijven de netbeheerders zich inspannen om oplossingen te realiseren, die bijdragen aan een toekomstbestendig, betrouwbaar, veilig en betaalbaar energiesysteem voor iedereen.